A salgazón, na antesala da industria conserveira

Museo Massó: Antigua prensa
A industria da salgazón foi desenvolvida en Galicia polos fomentadores (comerciantes) cataláns que chegaron ata estas terras mediado o século XVIII atraídos pola abundancia de sardiña nas costas galegas. Introduciron a xábega, rede de arrastre de orixen árabe, implantaron a técnica mediterránea de salgadura e anos máis tarde impulsaron o desenvolvemento da industria conservería, para a que resultaría clave a Primeira Guerra Mundial.

Co seu asentamento definitivo en Galicia, os fomentadores diseñaron as fábricas en función das novas técnicas de salgazón. O seu método consistía en meter grandes cantidades de sardiñas enteiras en lagares que contiñan auga de mar con sal ata acadar a saturación desexada. Logo removíanas e deixábanas mergulladas na salgadura entre 15 e 30 días. No momento en que as sacaban da salmoira procedían a lavalas e a colocalas en toneis para prensalas. Co prensado eliminaban a grasa e o saín que recollían era aproveitado para o alumeado ou como impermeabilizante.

As novas fábricas de salgadura dividíanse en varias partes funcionáis: a chanca, o claro e o morto, que era o lugar para o prensado e a recollida da graxa. Na parte posterior da fábrica estaba situada carpintería onde se facían os toneis de madeira para a comercialización da sardiña.


Sería a partir de 1880 cando a salgazón comeza a ser desbancada pola conserva e despois da Guerra Civil queda afastada como unha actividade residual, dando paso á industria conserveira que comezou a evolucionar a partir do ano 1810 cando o cociñeiro e pasteleiro parisino Nicolás Appert difunde o seu descobremento en resposta ao premio de 12.000 francos anunciado por Napoleón para quen fose capaz de alongar a vida dos alimentos para abastecer ao exército.

Appert descobrira de xeito emírico que os alimentos, unha vez codidos, e introducidos en botellas de cristal pechadas cun corcho lacrado e sometidas a un escaldado prolongado en auga aguantaban moito máis tempo en boas condicións para ser consumidos.